“Hãy sống là chính mình, bình thường nhưng không tầm thường.” – Khuyết danh. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
BLOG Đời Sống Kiến Thức

Châm ngôn là gì? Một số châm ngôn hay về cuộc sống và ý nghĩa của chúng

Rate this post

Chắc hẳn mỗi chúng ta đều từng được biết đến hoặc nghe qua rất nhiều câu châm ngôn trong cuộc sống. Không chỉ được giảng dạy qua những bài giảng ở trường học, mà châm ngôn còn được người dân Việt Nam sử dụng xuyên suốt trong các cuộc đối thoại.

Thế nhưng, tuy châm ngôn có mức độ phổ biến cực kỳ cao, vẫn còn không ít người chưa thể phân biệt được châm ngôn với ngạn ngữ, danh ngôn, tục ngữ,…. Để giúp mọi người xác định rõ châm ngôn là gì, Alyngan sẽ chia sẻ những thông tin cụ thể và chi tiết nhất về khái niệm của thể loại văn học dân gian này thông qua bài viết sau.

Châm ngôn là gì?

Từ bài diễn thuyết chuyên nghiệp trong những buổi lễ trang trọng, cho đến đoạn giao tiếp thường ngày giữa cuộc sống tấp nập, đâu đâu cũng dễ dàng bắt gặp những câu châm ngôn được chèn vào một cách khéo léo, mượt mà. Sở dĩ mọi người sử dụng châm ngôn nhiều như vậy là vì nó có thể góp phần làm tăng thêm phần thú vị, lôi cuốn cho quá trình giao tiếp, đồng thời còn tăng tính thuyết phục cho quan điểm của người nói. Vậy rốt cuộc châm ngôn là gì mà lại có tác dụng “thần kỳ” đến như thế?

Châm ngôn có thể hiểu đơn giản là câu nói ngắn gọn, súc tích nhưng chứa đựng ý nghĩa rất to lớn. Nó được xem như một khái niệm chung bao hàm cả tục ngữ, ngạn ngữ và danh ngôn. Các câu châm ngôn phần lớn đều mang đậm tính chất cá nhân, phản ánh chân thực suy nghĩ thực tiễnlý tưởng sống của tác giả, nhưng cũng có không ít câu được sinh ra dựa trên kinh nghiệm sống của cả một tập thể, một thế hệ lưu truyền lại cho con cháu đời sau.

Châm ngôn là những lời hay ý đẹp của thế hệ trước được lưu truyền đến đời sau. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
Châm ngôn là những lời hay ý đẹp của thế hệ trước được lưu truyền đến đời sau. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Thế nên, châm ngôn thường được dùng để răn dạy, dẫn lối con người đi đúng với lối sống có đạo đức và văn hóa. Đồng thời, nó còn là một công cụ truyền đạt lại những bài học quý giá đầy ắp kinh nghiệm xương máu mà ông cha ta ở thế hệ trước, cũng như những bậc tiền bối thành công trong công danh, sự nghiệp đã tích góp được, để những người trẻ ngày nay học hỏi, noi theo.

Châm ngôn xuất hiện từ đâu? Từ khi nào?

Khái niệm châm ngôn là gì đã được giới chuyên môn định nghĩa từ lâu, nhưng thời điểm mà nó ra đời vẫn còn là một bí ẩn chưa từng có ai khám phá ra. Chúng ta chỉ được biết rằng châm ngôn xuất phát từ cuộc sống thường ngày, từ những sự vật, sự việc gần gũi ở xung quanh.

Những người đi trước tích trữ, góp nhặt những kinh nghiệm quý báu mà họ rút ra được sau khi trải qua biết bao khó khăn, thăng trầm trong cuộc sống và tóm gọn chúng lại trong một câu nói. Và câu nói đó chính là châm ngôn. Thế nên, chúng ta có thể nhận định rằng châm ngôn không được sinh ra trong một thời điểm xác định hay bởi một cá nhân cụ thể nào đó, mà nó xuất hiện từ kinh nghiệm sống thực tiễn mà có khi phải mất cả một đời người mới có thể đúc kết ra.

Châm ngôn đã xuất từ rất lâu về trước. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
Châm ngôn đã xuất từ rất lâu về trước. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Phân biệt châm ngôn với ngạn ngữ, danh ngôn, phương ngôn, cách ngôn

Sau khi đã phân tích định nghĩa châm ngôn là gì, hãy cùng Aly Ngân tìm hiểu một số ví dụ tiêu biểu để phân biệt châm ngôn với ngạn ngữ, danh ngôn, phương ngôn và cách ngôn nhé!

Định nghĩa Ví dụ
Châm ngôn Là khái niệm bao hàm các câu tục ngữ, ngạn ngữ, danh ngôn được một cá nhân đặt ra nhằm thể hiện một luật lệ, tiêu chuẩn hay lý tưởng sống của mình. – Hạnh phúc là một sự lựa chọn. Đau khổ cũng là một sự lựa chọn. Hãy lựa chọn khôn ngoan. (Roy T. Bennett)

– Mục đích chính của chúng ta trong cuộc sống này là giúp đỡ người khác. Và nếu bạn không thể giúp họ, ít nhất đừng làm họ bị thương. (Đức Đạt Lai Lạt Ma XIV)

Ngạn ngữ Là những câu nói được lưu truyền từ thời xa xưa, chứa đựng nhiều bài học ý nghĩa về đạo lý, lẽ phải và thường mang tính giáo dục.

Ngạn ngữ còn là những câu nói sâu sắc, có giá trị cao của những bậc hiền triết được nhân dân truyền miệng nhau cho đến tận bây giờ.

– Cẩn tắc vô ưu

– Cái nết đánh chết cái đẹp

– Dục tốc bất đạt

– Bệnh từ miệng vào, họa từ miệng ra

Danh ngôn Là phát ngôn của những vị tướng lĩnh, nhà lãnh tụ, những danh nhân xuất chúng, nhà văn, nhà thơ lỗi lạc được lưu danh sử sách. Danh ngôn là những lời nói có tính triết lý cao, thể hiện một đạo lý hay một suy nghĩ tốt đẹp về cuộc sống. – Học, Học nữa, học mãi. (Lênin)

– Bất kì người nào tôi gặp cũng có chỗ hơn tôi, đáng cho tôi học. (Pa – scan)

– Không có gì quý hơn độc lập tự do. (Hồ Chí Minh)

Phương ngôn Còn được gọi là phương ngữ, là một loại tục ngữ mang đậm tính địa phương, là hệ thống ngôn ngữ dùng trong bởi tập hợp những người cùng sống trong một vùng lãnh thổ. Phương ngôn thường được phân chia thành nhiều dạng khác nhau trong xã hội. – Chúa vắng nhà gà vọc niêu tôm (Miền Bắc)

– Vắng chủ nhà gà bươi bếp (Miền Trung)

– Vắng chủ nhà gà mọc đuôi tôm (Miền Nam)

Cách ngôn Là khái niệm chỉ các câu tục ngữ, ngạn ngữ và danh ngôn ngắn gọn, súc tính và chỉ đơn thuần được hiểu theo nghĩa đen. Cách ngôn thể hiện một nguyên tắc đạo đức hay một phép tắc cần phải tuân theo, thường mang tính giáo dục cao. – Học thầy không tày học bạn

– Uống nước nhớ nguồn

– Tiên học lễ, hậu học văn

 

Một số châm ngôn hay về cuộc sống

“Thất bại chính là biển chỉ dẫn trên con đường đi tới thành công.” – C.S. Lewis

Con người chúng ta liệu có ai phi thường đến mức có thể thử nghiệm một lần mà đã thành công không? Vốn dĩ đó gần như là điều bất khả thi, vì ai cũng đều phải trải qua thất bại thì mới có thể chạm đến thành công. Câu châm ngôn của tiểu thuyết gia C.S. Lewis chính là mồi lửa châm ngòi cho thái độ tích cực của mỗi người trước những khó khăn, thất bại.

“Cuộc sống là 10% những gì xảy ra với bạn và 90% cách bạn phản ứng với nó.” – Charles R Swindoll 

Trong cuộc sống bộn bề này, có vô vàn căng thẳng và áp lực đè nặng lên đôi vai khiến chúng ta không khỏi cảm thấy mệt mỏi và nản lòng, thậm chí là bế tắc và tuyệt vọng. Không phải là tránh né, điều bạn cần phải làm là đối mặt với những khó khăn đó, đồng thời vực dậy tinh thần của bản thân để vượt qua mọi thử thách mà số phận mang đến. Đây chính là bước đệm quan trọng nhất để giúp bạn lạc quan hơn và dễ dàng tìm đến thành công.

“Ai chiến thắng mà không hề chiến bại. Ai nên khôn chẳng dại đôi lần.” – Tố Hữu

Con người ai mà chẳng có mong muốn hướng tới những điều tốt đẹp. Từng ý chí sâu thẳm trong mỗi chúng ta đều đang khao khát được thành công. Thế nhưng, song song với sự khôn ngoan và chiến thắng, dại dột và thất bại cũng không ngừng xuất hiện trong cuộc đời này. Tuy nhiên, đừng vì thế mà nản lòng. Muốn thành công phải đổi bằng sự thất bại, muốn trở nên khôn ngoan thì phải trải qua dại dột nhiều lần. Câu châm ngôn của Tố Hữu như lời động viên, khích lệ chúng ta tiến xa hơn theo từng ngày.

“Nếu bạn sinh ra trong nghèo khó đó không phải là lỗi của bạn, nhưng nếu bạn chết trong nghèo khó đó mới chính là lỗi của bạn.” – Bill Gates

Con người khi được sinh ra đều không có quyền tự lựa chọn gia đình và hoàn cảnh cho chính mình. Có người vừa sinh ra đã “ngậm thìa vàng”, nhưng cũng có những số phận lại chào đời ở nơi “ổ chuột” nghèo nàn nhất. Thế nhưng, ai cũng có quyền tự quyết định việc cuộc sống của bản thân sẽ phát triển như thế nào. Tương lai bạn nghèo khó hay giàu có, sung sướng hay khổ đau, tất cả đều do một tay bạn chọn lấy.

“Hãy sống là chính mình, bình thường nhưng không tầm thường.” – Khuyết danh

Mỗi chúng ta sinh ra đều là những cá thể riêng biệt, thế nên hà cớ gì mà chúng ta phải sống cho người khác? Đừng dại dột cho rằng làm hài lòng người khác sẽ giúp bạn thành công nhanh hơn. Sự thành công của bạn được quyết định qua những việc bạn làm, vì mỗi một hành động bạn thực hiện đều tô điểm thêm cho “hào quang” của riêng bản thân bạn. Bạn không cần vì người khác mà đánh mất chính mình, mà hãy trở thành ngôi sao sáng nhất trong cuộc đời của chính bản thân nhé!

“Hãy sống là chính mình, bình thường nhưng không tầm thường.” – Khuyết danh. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
“Hãy sống là chính mình, bình thường nhưng không tầm thường.” – Khuyết danh. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

“Nếu bạn dám ước mơ, bạn có thể đạt được nó.” – Walt Disney 

Ước mơ là niềm khao khát sâu thẳm nhất của con người. Và chắc chắn mỗi chúng ta đều có những ước mơ được giấu kín trong thâm tâm. Tuy nhiên, chỉ có người dám thực hiện hóa ước mơ đó mới là người có thể tiến đến thành công. Không ai đánh thuế ước mơ cả, đừng ngần ngại gì mà hãy thỏa sức mơ về một tương lai rực rỡ. Và cũng đừng quên lấy ước mơ cao cả của mình làm nguồn động lực để phấn đấu và phát triển trong cuộc sống này nhé!

“Động lực là cái để bạn bắt đầu. Còn thói quen sẽ giữ cho bạn đi đúng hướng.” – Jim Ryun

Muốn làm việc gì thì cũng cần phải có động lực. Thế nhưng, nguồn động to lớn lúc ban đầu có thể dễ dàng bị giảm sút theo thời gian, và thậm chí là biến mất hoàn toàn. Vì vậy, chỉ có động lực thôi là chưa đủ, bạn còn cần phải tự tạo cho bản thân một thói quen để tiếp thêm động lực tiếp tục tiến lên cao hơn nữa. Bởi lẽ hình thành thói quen và tự tạo động lực cho bản thân sẽ giúp bạn làm việc hiệu quả và đạt được thành công nhanh chóng trong cuộc sống.

“Không có hoàn cảnh nào tuyệt vọng, chỉ có người tuyệt vọng vì hoàn cảnh.” – Khuyết danh 

Không ai có thể lựa chọn hoàn cảnh ra đời của mình, chỉ có đấng tạo hóa mới có thể quyết định. Thay vì than thở rằng mình sinh ra trong một gia đình không điều kiện, không hạnh phúc… tại sao bạn lại không thử lấy điều đó làm động lực để phấn đấu? Gục ngã trước những khó khăn mà không biết cố gắng chỉ chứng tỏ bạn là một người bất tài, vô dụng. Nhưng nếu bạn dám đương đầu trước những thử thách và lấy nó làm bước đệm để “bay” cao và xa hơn nữa thì chắc chắn đích đến thành công sẽ không còn là ước mơ xa vời nữa đâu.

“Vết thương là nơi mà ánh sáng sẽ đi xuyên qua.” – Rumi 

Khi một cánh cửa đóng lại thì một cánh cửa khác sẽ mở ra. Những gì bạn làm trong quá khứ sẽ là bước tiến để bạn tiếp tục trên hành trình hướng đến tương lai. Đừng để những vết thương trong quá khứ làm bạn chùn bước, hãy suy nghĩ tích cực hơn và hãy để “ánh sáng” xua đi mọi “bóng tối” trong cuộc đời bạn. Những thương tổn và thất bại đó sẽ để lại cho bạn nhiều bài học ý nghĩa để từ đó giúp bạn mạnh mẽ hơn, tự tin hơn và sống tốt hơn.

“Chỉ khi con sâu bướm nghĩ rằng thế giới của nó kết thúc, nó mới bắt đầu biến thành một con bướm.” – Ngạn ngữ 

Đừng bao giờ từ bỏ mọi nỗ lực của bản thân chỉ vì những gì đã đi qua. Chỉ khi bạn có can đảm đối mặt với nỗi sợ hãi lớn nhất của mình, bạn mới có thể nhìn thấy tương lai tốt đẹp hơn ở phía trước. Sau khi vượt qua những khó khăn tưởng chừng như không thể, chắc chắn bạn sẽ trở nên tuyệt vời hơn, rực rỡ hơn tựa như con bướm lộng lẫy đầy kiêu hãnh.

“Chỉ khi con sâu bướm nghĩ rằng thế giới của nó kết thúc, nó mới bắt đầu biến thành một con bướm.” – Ngạn ngữ. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
“Chỉ khi con sâu bướm nghĩ rằng thế giới của nó kết thúc, nó mới bắt đầu biến thành một con bướm.” – Ngạn ngữ. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Như vậy, Alyngan đã mang đến cho bạn một cái nhìn cụ thể và rõ ràng hơn về khái niệm châm ngôn là gì cùng các ví dụ tiêu biểu nhất của nó. Hy vọng những câu châm ngôn trên sẽ giúp bạn có thêm động lực để đối mặt với các thử thách phía trước và cố gắng từng bước hướng đến tương lai tươi đẹp. Đừng quên chia sẻ bài viết này đến bạn bè xung quanh để cùng tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho mọi người nữa nhé!